Font czy czcionka, rodzaje licencji oraz gdzie znaleźć darmowe czcionki do użytku komercyjnego

Za chwilę dowiesz się, ze tytuł mojego artykułu wcale nie jest do końca poprawny, jednak aby brzmiał jakoś tak po ludzku, postanowiłam go zachować właśnie w takiej formie. Innymi słowy został napisany w 100% świadomie =)
W dalszej części artykułu wyjaśnię Ci co z nim jest nie tak ^-^
Bardzo często w sieci znaleźć można zapytania o czcionki, o czcionki z polskimi znakami (btw. to oznacza zupełnie coś innego niż polskie czcionki), ba – nawet na komputerze w edytorach tekstu wybieramy przecież czcionki. W dodatku istnieje wiele darmowych czcionek, które można pobrać na swój komputer (i wiele z nas sądzi, że skoro pobrać, to też przecież użyć i używamy ich w każdy możliwy sposób). Czy jednak masz świadomość o co tak naprawdę pytasz – o czcionkę czy font? I czy jeśli pobierzesz czcionkę (font) za darmo – jest to jednoznaczne z tym, że możesz go użyć w swoim projekcie scrapbookingowym, który sprzedajsz? Odpowiedzi wcale nie są jednoznaczne, a wręcz zaryzykuję stwierdzeniem, że bardzo wiele osób tworzących zupełnie nie zna zasad korzystania z tego, co pobierają, a już o znajomości rodzajów licencji nie wspomnę.

Zatem zapraszam Ciebie Droga Scraperko do zapoznania się z najważniejszymi kwestiami dotyczącymi czcionek (fontow), rodzajów licencji, a także kilku dodatkowych, technicznych informacji.

CZCIONKA CZY FONT?

Sama niejednokrotnie zastanawiałam się skąd nagle ludzie zaczęli używać określenia „fonty” zamiast czcionki, przecież od zawsze mówiło się o czcionkach, a na dodatek w komputerze w WordPadzie, w Wordzie i pewnie w każdym innym programie do edycji tekstu mamy przecież czcionki. Może to taka nowa moda? Ktoś coś mądrego przeczytał i się zaczęło… Otóż nie, po prostu ludzie pomału zdają sobie sprawę z tego, że przez te wszystkie lata byliśmy w błędzie nazywając to co widzimy na ekranie komputera jako czcionkę. Sama miałam duży problem by przestawić się z mówienia i pisania „czcionka” na „font”, bo przecież tak jak ja dziwnie patrzyłam na osoby piszące „font”, tak samo dziwnie pewnie będą się na mnie patrzeć inni. Ale… czego się nie robi w imię szerzenia poprawnej polszczyzny =D

Według Słownika Języka Polskiego* czcionka to:
1. prostopadłościan z odwróconą literą lub znakiem drukarskim, dającymi w druku odbitkę tej litery lub znaku;
2. kształt i wielkość liter w druku.
Źródło: Słownik Języka Polskiego, https://sjp.pwn.pl/slowniki/czcionka [dostęp: 12.07.2018 r.]

Poniżej możesz zobaczyć jak wyglądają czcionki =)

Natomiast rodzaj pisma dla komputera lub drukarki to FONT*
Źródło: Słownik Języka Polskiego, https://sjp.pwn.pl/szukaj/font [dostęp: 12.07.2018 r.]

Pisząc o tym, że szukamy nazwy dla… no właśnie, należy napisać nie czcionki a fontu (można też napisać fonta – –> tutaj <– znajdziesz poprawną odmianę tego wyrazu – a nuż się przyda). Szukamy listy fontów z polskimi znakami i zmieniamy fonty na komputerze. Wiem, że na początku będzie to brzmieć dziwnie, ale z czasem wejdzie Ci w krew. A moim zdaniem warto dbać o poprawne używanie słów =)

Zatem w tytule niniejszego artykułu nie powinnam pisać “darmowe czcionki do użytku komercyjnego”, ale takie właśnie stwierdzenie jest bardzo często szukane w internecie, więc… niech taka nazwa zostanie 😉

CZYM PŁACISZ ZA DARMOWY FONT?

Dla osoby, która tworzy produkty przy użyciu niestandardowych fontów – znajomość zasad ich użytkowania (licencji) to podstawa. Bardzo ważne jest, że nawet jeśli możesz pobrać font za darmo, to nie jest to jednoznaczne z tym, że za darmo można z niego korzystać (innymi słowy darmowy nie zawsze oznacza bezpłatny). Bardzo popularne metody płatności za fonty oferowane darmowo, to:
– darowizna “donate the author” 
pozwala na przesłanie wynagrodzenia dla twórcy fontu w postaci darowizny, tyle ile uważa się za stosowne i po dokonaniu darowizny można używać fontu
– podpis autora fontu pod publikowaną pracą z jego użyciem
i może dziwić Cię, że uważam to za zapłatę, ale tak faktycznie jest – nie płacimy monetami, ale płacimy tym, że promujemy autora – często taki warunek stawiają sobie autorzy by móc legalnie wykorzystywać ich twórczość w swoich pracach (dotyczy to nie tylko fotnów, ale także np. digi grafik).

Dodatkowo bardzo często licencja fontu brzmi “free for personal use” – i niestety pomimo tego, że możesz pobrać font, to oznacza to, że nie możesz wykorzystywać go w swoich komercyjnych projektach (w projektach scrapbookingowych, za które pobierasz opłatę / w projektach, które służą osiąganiu zysku). Chyba, że wykupisz licencję dla użytku komercyjnego.

RODZAJE LICENCJI FONTÓW

Jako że font w kontekście prawa autorskiego jest przejawem twórczej działalności człowieka, podlega on każdorazowo pod zasady określone przez jego twórcę. W związku z tym możesz spotkać się z wieloma rodzajami licencji, na podstawie której możesz wykorzystywać font w swojej pracy.

Podstawowy podział dotyczy użytku prywatnego oraz użytku komercyjnego.

Często fonty są darmowe do użytku prywatnego (free for personal use) czyli oznacza to nic innego, jak możliwość wykorzystania fontu do swojego użytku nienakierowanego na sprzedaż i zysk. Nie można w takim wypadku użyć fontu w projekcie, który następnie oferujesz swoim klientom.
Przykłady fontów na licencji free for personal use:

Tu możesz je pobrać:

– Respective
– Channel
– Watermelon Script
– Coneria Script
– Adlery

Natomiast fonty darmowe do użytku komercyjnego mogą być wykorzystywane w projektach, za które pobierasz opłatę.

Jednak opcji licencyjnych jest wiele i poniżej pragnę przedstawić Ci te najważniejsze: SIL Open oraz Donarionware (rodzajów licencji jest dużo więcej, ale pozostałe są mniej spotykane i dotykają konkretnych branż, stąd nie będę się na nich skupiała).

Pamiętaj także, że ostatecznie zawsze Ty ponosisz ewentualną odpowiedzialność za stosowanie fontu niezgodnie z licencją. Wszelkie portale, zestawienia, artykuły (w tym także mój =) ) starają się maksymalnie zestawić i ułatwić Tobie podjęcie decyzji które fonty warto stosować. Natomiast ZAWSZE, ale to ZAWSZE zapoznaj się licencją danego fontu.
Dodatkowo: co prawda rzadko (i ja nie słyszałam takiego przypadku), ale może zdarzyć się, że licencja fontu zmieni się po jego opublikowaniu i wtedy warto mieć gdzieś na komputerze plik z licencją, która obowiązywała kiedy pobierałaś font aby udowodnić, że nie masz sobie nic do zarzucenia.

100% free/ Free for commercial use / SIL Open Font Licence [OFL]

Jedną z najbardziej pożądanych licencji, na które zapewne chcesz trafić to licencja darmowa do użytku komercyjnego. Oznacza to, że możesz wykorzystywać font zarówno do działań własnych, jak i w projektach, które sprzedajesz. Taka licencja nazywa się SIL Open Font Licence, OFL, FREE FOR COMMERCIAL USE lub czasem określana także jako 100% FREE. Fonty udostępnione na tej licencj możesz swobodnie modyfikować oraz używać w celu tworzenia projektów, grafik, logotypów, treści na stronach internetowych i we wszelki sposób, byle tylko nie sprzedawać samego fontu 🙂 gdyż to jest zakazane. 

Celem Open Font License (OFL) jest stymulowanie ogólnoświatowego rozwoju wspólnych projektów fontów, wspieranie tworzenia społeczności, a także zapewnienie wolnych i otwartych miejsc, w których fonty mogą być udostępniane i ulepszane w partnerstwie z innymi <– takie stwierdzenia padają w treści licencji fontu. Zatem jest to czysty przykład tworzenia dla zapewnienia ludziom darmowych wzorów fontów – bez oczekiwania niczego w zamian =)

Tak jak pisałam wcześniej – i będę to powtarzała – zachęcam Ciebie do każdorazowego zachowania pliku z fontem oraz jego licencją, na wypadek gdyby okazało się to konieczne (“strzeżonego Pan Bóg strzeże” czy jakoś tak).

Przykłady fontów free for commercial use, które lubię i używam:

Tu możesz je pobrać:

– Allura
– Architects Daugter
– Bellota
– AMATIC SC
– Black Jack
– Great Vibes
– Scriptina Pro
– Lobster
– Caviar Dreams
– Journal
– Autery
– Bernardo Moda Contrast
– Carved Rock
– Take Over
– Grand Hotel
– FFF Tusj
– Lemon Tuesday
– Signatura Monoline Script
– LittleCutie
– Frutilla Script
– Setta Script

Donationware

Font na tej licencji może być dowolnie modyfikowany, kopiowany i dystrybuowany pod warunkiem, że licencjobiorca zapłaci symboliczną kwotę. To ile zapłacisz zależy od Ciebie, tj. od licencjobiorcy, natomiast legalne korzystanie z fontu będzie możliwe po dokonaniu wpłaty (nawet symbolicznej) kwoty.

Czasem bardzo podobnie działają fonty na licenji “free for personal use”, które mogą być wykorzystywane do celów komercyjnych po dokonaniu dobrowolnej wpłaty (commercial use needs donation).

Fonty donationware nie są zbytnio popularne, rzadko spotykam je w użyciu.

Najpopularniejsze fonty na licencji dontionware:

Tu możesz je pobrać:

– Chopin Script
– Xiomara (ma w opisie free for personal use, lecz po dokonaniu jakiejkolwiek wpłaty – można używać, więc umieszczam ją tutaj)
– Garfield the cat

MÓJ PREZENT DLA CIEBIE
– LISTA DARMOWYCH FONTÓW

Pragnę oddać w Twoje ręce pdf, w którym znajdziesz listę fontów, które są dostępne dla użytku komercyjnego wraz z linkami do pobrania tych fontów (abyś nie musiała ich szukać w czeluściach internetu).

Listę opracowałam tak, abyś mogła ją wydrukować i powiesić w widocznym miejscu (tam, gdzie tworzysz) – dzięki czemu będziesz miała pod ręką to, jak wygląda każdy z fontów.

Moim bonusem dla Ciebie są pozytywnie nastrajające hasła, których użyłam by pokazać Ci font w użyciu =)
Mam nadzieję, że plik Ci się spodoba!

P.S. Polecam wydrukować plik używając opcji „dopasuj do strony” oraz „drukuj bez krawędzi” – wtedy tekst wypełni pięknie całą stronę =)

Miłego korzystania!

Być może także zainteresuje Ciebie temat tego jak wypromować swoje prace na Facebook’u i Instagramie? Jeśli tak, zapisz się koniecznie na listę osób zainteresowanych moim nowym kursem – lista jest niezobowiązująca, a Ty w zamian, jak tylko ruszy kampania promocyjna kursu (II kwartał 2020 roku), otrzymasz wskazówki dotyczące tego jak komunikować się w mediach społecznościowych, a także osoby zapisane na listę otrzymają zniżkę na zakup kursu. Warto się zapisać 🙂

MIEJSCA Z DARMOWYMI FONTAMI

Pierwszym miejscem, jakie chcę Tobie polecić to:

FONTSQUIRREL –> https://www.fontsquirrel.com
Jest to miejsce z mnóstwem fontów, które w dodatku podzielone są na kategorie np. kaligraficzne, dekoracyjne,  zwyczajne itp. Bardzo dużym plusem jest fakt, iż wszystkie fonty możesz używać komercyjnie – są one udostępnione na licencji SIL. Jedyną rzeczą, o której musisz pamiętać, to sprawdzenie czy font możesz wykorzystywać we wszystkich miejscach w sieci (może okazać się, że np. nie możesz używać go w e-bookach lub w aplikacjach). Fontsquirrel fajnie rozwiązał to komunikując każdy font ikonkami – polecam pobierać font, w którym wszystkie 4 ikonki (desktop, sieć, tablet, komórka) są dostępne – unikniesz późniejszego zastanawiania się czy możesz użyć danego fontu np. do pfd’a, który chcesz stworzyć.

Dafont.com –> https://www.dafontfree.net
Jest to miejsce, gdzie na pewno znajdziesz font, który Ci się spodoba – jest ich mnóstwo. Minusem jest fakt, że musisz każdorazowo sprawdzić warunki korzystania z danego fontu, ponieważ jest tu mieszkanka bardzo różnych licencji.

MyFonts –> https://www.myfonts.com
Podobnie jak Dafont – jest to miejsce z mnóstwem fontów na różnych licencjach. Plusem MyFonts jest obecność narzędzia, które bardzo Ci polecam:
WhatTheFont –> https://www.myfonts.com/WhatTheFont
Jest to narzędzie dzięki któremu możesz rozszyfrować jaki font został użyty w danym projekcie (załączasz zdjęcie, a aplikacja pokazuje Ci pasujące fonty).
Ja mam wersję na komórkę i bardzo sobie ją chwalę (do pobrania poniżej):

-> WhatTheFont w GooglePlay 

-> WhatTheFont w AppStore

1001 fonts –> https://www.1001fonts.com/free-fonts-for-commercial-use.html
Także spore zestawienie fontów – możesz szybko sprawdzić które z nich mają polskie znaki, wpisując tekst, który ma się wyświetlić w danym foncie. Przeglądając każdy kolejny font zauważysz czy znaki są wyświetlane poprawnie, czy też nie =) Polecam!

FONTY Z POLSKIMI ZNAKAMI

Na wstępie napisałam, że polskie fonty to co innego niż fonty z polskimi znakami. Różnica jest znacząca – otóż polskie fonty zostały stworzone przez polskich twórców, a fonty z polskimi znakami oznaczają, iż zwierają one tzw. znaki diakrytyczne (znaki graficzne np. przecinek, ogonek, kropka, które są dosiawiane do litery i niosą informację o sposobie wymawiania głoski – Słownik Języka Polskiego).

Zatem nie wszystkie polskie fonty mają “ogonki”. Bardzo często stosuje się skrót myślowy i szukając wyrażenia “polskie fonty” znajdziesz fonty z polskimi znakami, jednak uważam, że zawsze warto mieć świadomość istniejącej różnicy 😉
[Podobnie jest z czcionkami i fontami – jest bardzo prawdopodobne, że większość z nas nadal będzie mówić o używaniu czy szukaniu czcionek, a nie fontów 😉

Chcę polecić Ci 3 miejsca, w których znajdziesz ciekawe fonty z polskimi znakami. Uczulam na to, abyś zwracała uwagę na rodzaj licencji tych fontów (są różne, wiele z nich jest tylko do użytku prywatnego!):

–> Get Font – 102 darmowe fonty z polskimi znakami

–> One Little Smile – Wielka lista odręcznych fontów z polskimi znakami i do użytku komercyjnego

–> My Pink Plum – Najlepsze czcionki do zaproszeń z polskimi znakami

JAK ZAINSTALOWAĆ FONT?

Pobranie i zainstalowanie fontu jest bardzo proste:
– klikasz w link do pobrania fonta;
– najczęściej musisz najpierw rozpakować pobrany plik (najprawdopodobniej jest spakowany w formacie .rar lub .zip;
– klikasz prawym przyciskiem myszy w plik fontu i wybierasz opcję “Zainstaluj”:

Po instalacji, która trwa kilka sekund font jest gotowy do użycia =)

Może się tak zdarzyć, że nie będziesz miała opcji “Zainstaluj”. I co wtedy?

Bez paniki! =)

Wtedy należy:
– skopiować plik fontu:

– wkleić go w odpowiednie miejsce, tj. tam gdzie znajdują się wszystkie fonty:
Dysk C –> Windows –> Fonts

– następuje kilkusekundowa instalacja fontu:

… i GOTOWE! =)

To tyle na dziś.
Mam nadzieję, że mój artykuł okazał się dla Ciebie przydatny choć troszkę =)
Daj mi znać w komentarzu czy któryś z powyższych fontów skradł Twoje serce.
Czy używasz może jeszcze innych fontów?
Jakie lubisz najbardziej?
Daj mi znać! =)

Ze scrapbookingowym pozdrowieniem!

Eunika